Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde

Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde
Die Sweedse chemikus Alfred Nobel, wat in sy testament voorsiening vir die Nobelprys gemaak het.
Toegeken vir	Uitstaande bydraes vir die mensdom in Fisiologie of Geneeskunde
Borg	Nobelpleging by die Karolinska Instituut
Land	Swede
Datum	10 Desember
Eerste toekenning	10 Desember 1901 (1901-12-10) (122 jaar oud)
Webtuiste	nobelprize.org

Die Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde (Sweeds: Nobelpriset i fysiologi eller medicin) is ’n jaarlikse prys wat deur die Sweedse Nobelpleging by die Karolinska Instituut in Solna naby Stockholm toegeken word aan mense wat wêreldwyd die uitmuntendste bydraes op die gebied van fisiologie of geneeskunde gelewer het. Dit is een van vyf pryse waarvoor Alfred Nobel in sy testament voorsiening gemaak en sedert 1901 toegeken word; die ander is die Nobelpryse vir chemie, fisika, letterkunde en vrede.

Die akademie kondig die naam van die Nobelpryswenners jaarliks vroeg in Oktober aan,^[1] met die Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde tradisioneel eerste en op 'n Maandag. Die prys word jaarliks in Stockholm, Swede, toegeken op 10 Desember, die herdenking van Nobel se dood. Tot en met 2023 is die prys aan altesaam 227 individue toegeken.^[2] Nog 13 vroue het dit gekry.^[3]

Een Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde-wenners, naamlik die Duitser Gerhard Domagk (1939), was deur sy regering, die destydse Nazi-Duitsland, nie toegelaat om die prys te aanvaar nie. Hy sou later ná die afloop van die Tweede Wêreldoorlog 'n medalje en diploma ontvang, maar nie die prysgeld nie.^[4]

Die 2023-Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde is toegeken aan Katalin Karikó en Drew Weissman "vir hul ontdekkings rakende nukleosiedbasismodifikasies wat die ontwikkeling van effektiewe bRNS-entstowwe teen Covid-19 moontlik gemaak het".^[5]

Die pryse, wat 'n bedrag geld (SEK9 miljoen, omtrent VSA$1 miljoen per pryskategorie, wat dan gelykop onder die Bekroondes verdeel word),^[6] 'n goue medalje en 'n diploma insluit, word op 10 Desember, die herdenking van Nobel se sterfdag in 1896, tydens 'n seremonie deur die Sweedse koning, tans Carl XVI Gustaf van Swede, in die Stockholmse Konsertsaal uitgedeel.

Hieronder volg 'n lys van die ontvangers van die Nobelprys vir Fisiologie of Geneeskunde vanaf 1901 tot op hede. In 1915–1918, 1921, 1925 en 1940–1942 is die prys nie toegeken nie.

1900's – 1910's – 1920's – 1930's – 1940's – 1950's – 1960's – 1970's – 1980's – 1990's – 2000's – 2010's – 2020's

1. ↑ (en) "Nomination and selection of Medicine Laureates". Nobelprize.org. Nobel Media 2023. 2 Oktober 2023. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Mei 2020. Besoek op 2 Oktober 2023.
2. ↑ (en) "All Nobel Laureates in Physiology or Medicine". Nobelprize.org. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Mei 2020. Besoek op 2 Oktober 2023.
3. ↑ (en) "Nobel Prize Awarded Women". Nobelprize.org. Nobel Media 2023. 2 Oktober 2023. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 November 2018. Besoek op 2 Oktober 2023.
4. ↑ (en) "Nobel Laureates Facts". Nobelprize.org. 2 Oktober 2023. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Mei 2020. Besoek op 2 Oktober 2023.
5. ↑ (en) "The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2023". Nobelprize.org. Nobel Media 2023. 2 Oktober 2023. Besoek op 2 Oktober 2023.
6. ↑ (en) "The Nobel Prize Amounts" (PDF). Nobelprize.org. Besoek op 5 Oktober 2020. ^{[dooie skakel]}